Obserwatorium Astrofizyczne

Mieszkaniec Europy na niebie dostrzec może gołym okiem 3000 gwiazd, choć chwytając za zwykłą lornetkę można dostrzec ich wiele więcej. Aby obserwować niebo z nieco większą precyzją, niezbędne są optymalne warunki. Gdzie można je znaleźć, gdzie powietrze jest czyste, gdzie nie ma zanieczyszczenia świetlnego i gdzie prawie nigdy nie ma chmur? Tak, na La Palmie.

Gran Tecan

Gran Tecan. Fot. Paul Wilson

La Palma to jedno z najważniejszych centr obserwacji kosmosu na świecie. Roque de los Muchachos, o wysokości 2426 metrów, to najwyższy szczyt La Palmy, a na tej wysokości chmury niemal cały rok znajdują się poniżej, tym samym stanowiąc barierę dla zanieczyszczenia świetlnego miasteczek. Przybywając na wyspę, zauważymy, że w nocy wszędzie jest CIEMNO. A to ze względu na regulacje prawne dotyczące oświetlenia – zabronione jest ostre oświetlenie fluorescencyjne a latarnie wyposażone są w specjalne źródło nieprzeszkadzającego światła żółtego.

 

Powyżej poziomu chmur

Powyżej poziomu chmur. Fot. Paul Wilson

Nawet z bardzo daleka dostrzeć można na szczytach wyspy białe sferyczne konstrukcje kompleksu Obserwatorium Astrofizycznego, który składa się z 16 teleskopów.

Teleskopy różnią się od siebie wielkością w zależności od celu badań. Mamy, na przykład, teleskopy stworzone do obserwacji słońca lub do rejestracji promieniowania Gamma. Średnica takich teleskopów rozciąga się od 1 metra (Teleskop Jacobusa Kapetyna) do 4,2 metrów (Teleskop Williama Herschela).

Istnieją też teleskopy jeszcze mniejsze, które bynajmniej nie są przez to gorsze i pod żadnym pozorem nie dostarczają mniej ważnych danych. Na przykład, Szwedzki Teleskop Słoneczny ma jeden metr średnicy, jednak jest wyjątkowo ważny w obserwacji aktywności słońca, jego pól magnetycznych i plam słonecznych.

Obserwatorium od środka

A tak to wygląda od środka. Fot. Paul Wilson

Największa kopuła ma 33 metry i należy do Wielkiego Teleskopu Kanaryjskiego (Gran Tecan), jego inauguracja miała miejsce w roku 2007, a pierwszy dzień „prawdziwej” pracy w lipcu 2009. Średnica głównego lustra wynosi 10,4 metra i jest największym lustrem kompleksu.

W Obsewatorium współpracują naukowcy z Danii, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Hiszpanii, Niemiec, Norwegii…

Drzwi otwarte są jedynie kilka razy w roku, a na listę trzeba odpowiednio wcześnie zapisać się na stronie www.iac.es. Gwarantuję jednak, że widok nieba i całego kompleksu jest spektakularny nawet bez teleskopu – pod warunkiem, że nie ma akurat pełni księżyca 🙂

Teleskop Magic.

Teleskop Magic. Mechanizm ruchu luster zaprojektował Polak (Pozdrawiam!)

Część obserwatoriów zresztą mogłoby zawieść – w rozmowach z pracownikami dowiedzieć się można, że astrofizycy zajmują się tam oglądaniem pasjonujących kropek na ekranie, które to kropki reprezentują na przykład jakieś fotony i inne pierony gdzieś w wyższej części atmosfery ziemi..

Obserwatoria astronomiczne produkują imponujące zdjęcia galaktyk, ale zdjęcia te, bez odpowiedniego przygotowania poprzez nakładanie odpowiednich filtrów, które uwidaczniają to i owo, są trochę nudnawe. Bądź co bądź, to praca naukowa – nie musi być wyjątkowo piękna, ważne, by naukowcy ją rozumieli 🙂

serwery

Dla zainteresowanych: serwery kompleksu

Praca w obserwatoriach działa na zasadzie odpłatnego wynajmowania czasu. Jeśli jakiś klient – np. rząd – potrzebuje kilku dni obserwacji w dancyh warunkach, musi zgłosić się na listę i czekać na pozwolenie użycia. Czasem trzeba się naczekać.

Ze szczytu Roque se Los Muchachos obejrzeć można zakątki kosmosu oddalone o 13 miliardów lat świetlnych… niebo musi być naprawdę wyjątkowe, by coś takiego było możliwe.

7 komentarzy

Doreks · 10 lutego 2020 o 00:53

Czy jest możliwość wjechania na szczyt (główna droga prowadząca obok obserwatorium) nocą? Słyszałem plotkę, że po jakiejś godzinie przejazd jest zabroniony, nie mogę nigdzie znaleźć informacji. Z góry dziękuję za odpowiedź!

    Kinga · 10 lutego 2020 o 05:58

    Nocą jest zamknięta brama dojazdu na punkt widokowy i pod obserwatoria, ale droga główna łącząca strony Wyspy jest przejezdna. Można spokojnie podjechać wszędzie poniżej bramy i oglądać gwiazdy, blisko góry należy się poruszać na światłach postojowych. Jeśli planujesz nabyć przewodnik to wszystko tam opisałam 🙂

Kasia · 8 lipca 2019 o 14:13

O co chodzi? Jak wchodzę przez tą stronę http://www.iac.es/index.php?lang=en to mi pokazuje obserwatorium na Teneryfie, a nie na La Palmie 🙁

    Kinga · 15 lipca 2019 o 11:35

    IAC to Instytut Astrofizyczny Wysp Kanaryjskich, więc na stronie będą zarówno informacje z kompleksu na Teneryfie jak i z La Palmy.

Jan Woreczko · 26 października 2018 o 20:56

Ciekawe! Fajne!
Poprawiłbym jedynie liczbę lat św. z “oddalone o 15 milionów lat świetlnych…” na “oddalone o 15 miliardów lat świetlnych…”.

    Administrator · 27 października 2018 o 10:24

    Poszukałam i wg. tej strony: http://www.iac.es/divulgacion.php?op1=16&id=1301 wychodzi na to, że wykonano zdjęcia galaktyk oddalonych o 13 miliardów lat świetlnych (poprawiłam), ale jak masz jakieś “dalsze” źródło, to dawaj 🙂

Paweł Wilczak · 28 stycznia 2013 o 09:11

Właśnie wróciłem Imponujące widoki wulkanu. Całość robi niesamowite wrażenie. Pozdrawiam

Dodaj komentarz

Avatar placeholder

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *